Osteopatia, mimo że znana jest od dawna, wciąż pasjonuje wielu fizjoterapeutów i lekarzy. System, jaki stworzył A. Still, jest uznaną formą wspomagania organizmu w dążeniu do odzyskania zdrowia. Chociaż studia z osteopatii to wymagający kierunek kształcenia, to absolwenci potwierdzają, że są bardzo wartościowe.
Zastanawiasz się, czy osteopatia to coś dla Ciebie?
Przeczytaj nasz artykuł! Przybliżamy w nim temat osteopatii: od ogólnych zagadnień, przez zastosowanie, aż po praktyczne wskazówki, jak zostać osteopatą i dla kogo jest to dobry nurt pracy.
Chcąc zdefiniować tak obszerną dziedzinę, jaką jest osteopatia, można określić ją jako filozofię opieki medycznej. Jest to cały system wsparcia organizmu w dążeniu do utrzymania lub odzyskania równowagi, a tym samym – zdrowia. Pojawia się tu zaraz na wstępie ważna rola osteopatii w profilaktyce problemów zdrowotnych. W samym założeniu osteopatii organizm ma zdolność do samoregulacji. Osteopata natomiast może te procesy wspomóc. To właśnie dlatego wielu specjalistów podkreśla, że dziedzina ta ma także cel profilaktyczny.
Jednym z głównych założeń osteopatii, oprócz zdolności organizmu do samoregulacji jest to, że wszystko w ciele człowieka znajduje się w ciągłym ruchu. Zaburzenia amplitudy lub kierunku tego ruchu skutkować mogą dysfunkcjami i różnego rodzaju dolegliwościami.
Filozofia osteopatii mówi także o tym, że ciało człowieka jest jednością, a więc wszystkie struktury wzajemnie na siebie oddziałują. Nie ma narządów izolowanych, każdy z nich ma wpływ na całość funkcjonowania organizmu.
Ponadto struktura i funkcja w osteopatii są ściśle ze sobą sprzężone. Wszystkie te założenia pokazują, jak bardzo osteopata rozumie działanie organizmu i podpowiadają, w jaki sposób szukać w nim zdrowia.
W pracy osteopaty jest jednak wiele elementów podobnych do pracy fizjoterapeuty.
Osteopatia, którą zapoczątkował A. Still w XIX wieku, podobnie jak fizjoterapia, opiera się na rzetelnej diagnostyce.
W jej skład wchodzi ocena napięcia i przesuwalności tkanek, działania struktur neurologicznych, a także innych obszarów, pojmując organizm jako całość.
W leczeniu osteopaci korzystają z technik manualnych, w tym m.in. czaszkowo-krzyżowych i wisceralnych, lecz ważną częścią wizyty u osteopaty jest także edukacja pacjenta.
Osteopatia ma swój system pojęć, a także własne techniki do pracy z pacjentami. Przy odpowiednim ich doborze może być stosowana u dorosłych i dzieci (w tym u niemowląt).
Techniki osteopatyczne są przydatne w wielu dolegliwościach. Sprawdzają się w leczeniu:
Osteopatia, podobnie jak fizjoterapia, zawiera w sobie kilka podstawowych nurtów. Należą do nich:
Osteopaci pediatryczni mogą skutecznie wspomagać typową fizjoterapię dzieci! Techniki osteopatyczne mogą być stosowane w dysfunkcjach, takich jak między innymi:
Może to wspomóc standardową fizjoterapię dzieci metodą Bobath i Vojty. Dzieci zwykle dobrze tolerują techniki osteopatyczne, które są delikatne i dostosowane do najmłodszych pacjentów.
Techniki wisceralne są przydatne nie tylko wtedy, gdy pacjent zgłosi się z dolegliwościami dotyczącymi narządów wewnętrznych! W rozumieniu osteopatii wszystkie struktury wzajemnie na siebie oddziałują. Dlatego pracując z pacjentem typowo ortopedycznym, często włączane są także techniki wisceralne. Jest to potrzebne do uzyskania pełnej harmonii i zdrowia.
Można także znaleźć szkolenia z osteopatii o innej tematyce, przedstawiające podejście osteopatyczne w odniesieniu do różnych układów i narządów.
Praca fizjoterapeuty i osteopaty, chociaż z pozoru bardzo podobna, różni się:
W fizjoterapii układ ruchu występuje w skali makro i często jest integralną częścią pracy. Fizjoterapia ortopedyczna pozwala wrócić pacjentom do sprawności po urazach, a także zmniejszyć dolegliwości związane z przewlekłymi dysfunkcjami stawów i kręgosłupa. Z kolei osteopatia podchodzi do układu ruchu jako do jednej ze składowych całego organizmu (dla osteopatii bowiem każda struktura jest w ruchu, a od tego, czy zachodzi on prawidłowo, zależy wystąpienie dolegliwości lub dysfunkcji).
Przykładem różnic w pracy fizjoterapeuty i osteopaty może być np. skręcenie stawu skokowego. Fizjoterapeuta w takich przypadkach pracuje miejscowo w okolicach kostki, a na odpowiednim etapie wdraża metody odbudowy propriocepcji, stabilizacji stawu i stabilizacji centralnej. Całość uzupełnia trening obciążeń (zwłaszcza jeśli pacjent uprawia sport).
Z kolei u osteopaty już od wstępnej diagnostyki widać nastawienie na pracę z całym organizmem pacjenta. Zarówno przyczyny, jak i skutki skręcenia kostki są rozpatrywane, patrząc nawet na odległe narządy i układy. Osteopata w swojej pracy próbuje stworzyć warunki do sprawniejszego gojenia urazu stawu skokowego. Pracuje także technikami wisceralnymi i innymi, pomagającymi przywrócić równowagę w działaniu organizmu, która została zaburzona przez kontuzję.
Fizjoterapeutą zostaje się po uzyskaniu dyplomu potwierdzającego ukończenie studiów na kierunku fizjoterapia. Chcąc być osteopatą, po studiach fizjoterapeutycznych lub lekarskich trzeba rozpocząć naukę w szkole osteopatii. Studia osteopatyczne trwają 4 – 5 lat. Dopiero ich ukończenie i zdanie egzaminu dyplomowego pozwala zdobyć tytuł osteopaty d. o. (dyplomowanego osteopaty). Warto w dalszej kolejności ubiegać się o wpis do Rejestru Osteopatów PTO (Polskiego Towarzystwa Osteopatii). Następnie można brać udział w dodatkowych kursach dla osteopatów, chcąc być na bieżąco z nowościami.
Warto – gdyż osteopatia sama w sobie jest dziedziną cenną w pracy z pacjentem. W wielospecjalistycznych ośrodkach rehabilitacyjnych, oprócz fizjoterapeutów, coraz częściej poszukiwani są także osteopaci. Rośnie też świadomość pacjentów, którzy poszukują pomocy właśnie u osteopaty. O wzroście popularności osteopatii świadczy m.in. raport z 2020 roku, przygotowany przez OIA. Według raportu w porównaniu z rokiem 2013, w 2020 roku liczba lekarzy osteopatów wzrosła o 34%, a osteopatów ogółem – aż o 84%.4
W raporcie tym można znaleźć też informacje o rosnącym zainteresowaniu osteopatią pediatryczną. Liczba najmłodszych pacjentów (0 – 2 lata) wśród wszystkich odwiedzających gabinety osteopatów zwiększyła się w ciągu 7 lat (od 2013 do 2020 roku) z 8,7% do 16,7%. Zauważa się także wzrost liczby seniorów korzystających z osteopatii (z 9 do 15,1%).4
Raport ten wymienia także dolegliwości, dla których uzyskano dodatkowe dowody naukowe na skuteczność osteopatii. Są to między innymi zespół jelita drażliwego (IBS), kolka niemowlęca i bóle w obrębie miednicy.4
Przykłady te wskazują na to, że warto zainteresować się technikami osteopatycznymi, gdyż jest to dziedzina o dużym potencjale.
Część osób już podczas studiów fizjoterapeutycznych wie, że kolejnymi studiami będzie osteopatia i tuż po uzyskaniu dyplomu fizjoterapeuty rozpoczyna naukę w szkole osteopatii. Inni jednak poszukują swojej dalszej ścieżki zawodowej, zastanawiając się nad osteopatią jako jedną z opcji.
Osteopatia (kursy lub studia) może być także zwieńczeniem ścieżki zawodowej fizjoterapeuty, który po drodze odbył także inne szkolenia i może prowadzić terapię również innymi metodami. W szczególności dobrze się to wszystko łączy u fizjoterapeutów, którzy szkolili się w technikach terapii manualnej. Z osteopatią świetnie się te metody uzupełniają!
Zastanawiasz się, czy studia z osteopatii są tym, czego szukasz?
Szkoła osteopatii może być dla Ciebie dobrym wyborem, jeżeli:
Chcąc sprawdzić, czy to osteopatia jest tym nurtem, w jakim chcesz pracować ze swoimi pacjentami, możesz w pierwszej kolejności poznać poszczególne, wybrane techniki osteopatyczne. Jest to możliwe dzięki szkoleniom osteopatycznym z wybranych elementów tej dużej dziedziny. Przykładem jest osteopatia czaszkowo-krzyżowa. Poszerzając wiedzę na kursach osteopatii, łatwiejsze jest sprawdzenie się w takich technikach. Celem i dużą wartością kursów osteopatycznych jest opanowanie technik, które od razu mogą przynieść korzyść w pracy z pacjentami.
Bibliografia:
Terapia manualna dzieci polega na delikatnej manipulacji, wykonywanej przez terapeutę w celu wykrycia i korygowania dysfunkcji somatycznych. Istnieje wiele różnych podejść do tego rodzaju pracy – ten artykuł koncentruje się na tzw. technikach pośrednich.